تقابل عقل و تثلیث(استحاله وجودِ دو موجود ِ نامحدود)

ذات خداوند متعال، از هر جهت نامتناهي و داراي تمامي کمالات است. وجود او، از هر جهت نامحدود است. کمالي نيست که دارا نباشد. او محدود به هيچ حد و مرز خاصي نيست. او فوق زمان و مکان است. و فرض دو وجود نامتناهي كه در يك رتبه و هم عرض هم باشند محال است. زير تعدد نياز به مرز و حد دارد هميشه بايد ما به الامتيازي وجود داشته باشد تا «دو تا» بودنِ تصور شود، زيرا اجتماع مثلين محال است، يعني بايد وجود خداي الف محدود به حدي شود تا از آن حد به بعد وجود خداي ب تحقق پيدا كند. و اگر "الف" عینا همان چیزی باشد که "ب" هست این ها دو خدا نیستند بلکه صرفا دو نام برای یک وجود میباشند . بنا بر اين هميشه ملاك تعدد محدوديت است. و از انجا كه خدا يعني ذاتي كه محدود به هيچ قيد و حدي نيست بنا بر اين فرض تعدد در خدا ممتنع است. همان گونه كه اگر جهان نامحدودي داشته باشيم، بحث از وجود جهان ديگر، نامعقول و نامفروض است؛ زيرا آن جهان ديگر، يا عين اين جهان و يا جزيي از آن خواهد بود. بنا بر این محال است در آنِ واحد، دو موجود نامحدود وجود داشته باشند؛ زیرا نامحدود دانستن هر یک، مستلزم محدود بودن دیگری است. با توجه به این مطلب، اگر اقنوم اولِ تثليث، یک خدای کامل و نامحدود است، اقنوم دوم نميتواند اينچنين باشد؛ زيرا وجود دو اقنوم نامتناهی ، عقلاً محال است . به عبارتی دیگر در تثلیث می خوانیم : هر شخص کاملا خداست + خدا نامحدود است = هر شخص کاملا نامحدود است. در نتیجه سه وجود متمایز و نامحدود وجود خواهد داشت، در حالی که وجود بیش از یک نامحدود، محال بوده و در حقیقت خُلفِ نامحدود بودنِ آن است

حجه الاسلام محمد کاشانی .