عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) العالمیه گفت: حوزه باید فرقه شناسی را در شمار رسالت های علمی خود بگنجاند و به تحقیقاتی که در گوشه و کنار از سوی محققان منفرداً انجام می شود، بسنده نکند.
به گزارش فرقه نیوز، دکتر قاسم جوادی بیان کرد: مطالعات فرقه شناسی در حال حاضر دست کم از دو جهت حائز اهمیت است؛ نخست برای حوزه های تشیع و دوم برای مصالح عمومی جهان اسلام.
وی ادامه داد: در توضیح ضرورت نخست، همین بس که بدانیم بسیاری از مسائل تاریخی و عقیدتی که ما به آنها نظر داریم، مورد توجه فرقه های دیگر اسلامی نیز قرار گرفته اند و آنان نیز درباره اکثر موضوعات و مسائلی که ما به آنها می اندیشیم، رأی و نظر دارند.
عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) العالمیه افزود: آشنایی با آراء و انظار دیگران، در پختگی و استحکام دیدگاه های ما موثر است، یعنی ما اگر بدانیم که دیگران چگونه می اندیشند و چه رأی و نظری دارند، بهتر می توانیم از کیان عقیدتی خود دفاع کنیم و یا حتی بیش از پیش مرزها را می بینیم.
وی با تاکید بر اهمیت حفظ وحدت و یکپارچگی جهان اسلام در برابر جهان غیراسلامی تصریح کرد: به نظر من ما هرچه به یکدیگر نزدیک تر شویم و آگاهی های بیشتری نسبت به همدیگر پیدا کنیم، خواهیم دید که اختلافات کمتر می شوند و اساساً بسیاری از تفاوت ها و اختلاف ها غیر واقعی است.
جوادی ادامه داد: برای نمونه چند سال پیش کتابی با نام کلام اهل سنت منتشر شد، نویسنده کتاب، خود را طرفدار اصلِ «امرُ بین الامرین» معرفی می کند و سپس نشان می دهد که شماری از علمای اهل سنت نیز بر همین عقیده و باورند. مثلاً سخنانی از دانشمندان ماتریدی را می آورد که به دفاع از امرُ بین الامرین پرداخته اند. این نمونه ها نشان می دهد که ما هر قدر بیشتر به همدیگر نزدیک شویم، نقاط اختلافی کمرنگ تر می شوند و زمینه بهتری برای نفوذ فرهنگ شیعی و وحدت جهان اسلام پدیدار می گردد.
وی در پاسخ به این سوال که برای رسیدن به وضعیت مطلوب چه باید کرد و آیا مطالعه فرقه ها با تأکید بر کتاب های ملل و نحل کافی است؟ گفت: اگر داوری ما در موضوع وضعیت فرقه شناسی، براساس کتاب ها و نوشته های موجود باشد، باید اذعان کنیم که در وضعیت مطلوبی قرار نداریم.
جوادی ادامه داد: چنانچه به کتاب هایی که شیعه اثنی عشری را معرفی کرده اند، مراجعه کنیم، خواهیم دید که از دقت لازم برخوردار نیستند؛ برخی کمتر و برخی بیشتر. ممکن است همین بی دقتی در معرفی سایر فرق هم باشد و ما چون اطلاع کافی از آن فرق نداریم، نتوانیم بفهمیم که گزارش این کتاب ها چقدر درست و چقدر نادرست است.
وی افزود: کتاب های معدودی را می توان یافت که جدّی و دقیق باشند. ائمه ما در ردّ گروه های مخالف، از چنین شیوه هایی استفاده نمی کردند. اکنون ما براساس یکسری اطلاعات ناقص یا حتی نادرست، فرقه های دیگر را ردّ و انکار می کنیم، در حالیکه اگر آگاهی های ما دقیق تر باشد، حتماً بهتر از قبل می توانیم با سایر مکاتب مواجهه علمی کنیم.
جوادی تاکید کرد: البته من معتقدم که این وضعیت در ایران بهتر از سایر کشورها است. هرچند در ایران هم هنوز تحقیقات کامل نشده، اما در سایر مناطق جهان وضع بهتر از ایران نیست.
وی با بیان این که در چیدمان مذاهب باید از سه ناحیه یعنی کلام، فقه و تصوف به آن ها نگاه کنیم، گفت: در بخش های اول و دوم (کلام و فقه) در ایران کارهایی شروع شده و مراکزی برای تحقیق در مذاهب فقهی و کلامی تأسیس شده است.
جوادی ادامه داد: در این بخش ها با وضعیت مطلوب، فاصله چندانی نداریم. اما در موضوع تصوف، به دلیل پیش داوری ها و ذهنیت منفی به سلاسل صوفیه، حاضر به کار جدّی و دقیق علمی روی آنها نشده ایم. اولاً باید بپذیریم که بسیاری از جریان های فکری در جهان اسلام، به نوعی منسوب به تصوف و عرفان است. ثانیاً وضعیت تصوف در جهان، غیر وضعیت آن در ایران است. کشورهایی وجود دارند که اکثریت آنها متعلق به یکی از سلاسل صوفیه محسوب می شوند.
جوادی درباره راهکارهای مورد ناز برای دستیابی به مطلوب ترین وضعیت در رشته مطالعات فرقه شناسی خاطرنشان کرد: در وهله نخست باید همه بخش ها یعنی فقه، کلام و تصوف را در نظر بگیریم. ثانیاً افزون بر کارهای فردی، جا دارد که برنامه ریزی های کلان را هم در دستور کار خود قرار دهیم.
وی ادامه داد: اگر حوزه به این نتیجه رسیده است که باید فرقه های اسلامی را شناسایی کند و به آنها نیز بپردازد، بنابراین نباید بی برنامه باشد. حوزه باید فرقه شناسی را در شمار رسالت های علمی خود بگنجاند و به تحقیقاتی که در گوشه و کنار از سوی محققان منفرداً انجام می شود، بسنده نکند.
انتهای پیام/
